Wrocław to jedno z najchętniej odwiedzanych miast w Polsce. Trudno się dziwić - jest tu mnóstwo atrakcji, które przyciągają turystów nie tylko naszych, ale i zagranicznych. Wśród wielu restauracji, muzeów i miejsc, w które przychodzi się z dziećmi warto wiedzieć również jakie zabytki we Wrocławiu warto odwiedzić.
Lista zabytków jest ogromna - poniżej znajdziecie te najsłynniejsze, które bez dwóch zdań warto zobaczyć na własne oczy. Zacznijmy więc podróż po naszej liście zabytków we Wrocławiu, które trzeba znać!
1. Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu
Nie będzie tu zaskoczenia. Jednym z najbardziej znanych i najchętniej odwiedzanych zabytków jest wrocławska Katedra św. Jana Chrzciciela, nazywana matką śląskich kościołów. Stojąca dumnie i tworząca serce Ostrowa Tumskiego - najstarszej części Wrocławia, gotycka, prawie 100-metrowa katedra z dwiema strzelistymi wieżami to jeden z głównych motywów na pocztówkach z Wrocławia. To czwarta z kolei budowla, która powstała w tym miejscu - jej budowę datuje się na przełom XIII i XIV wieku.
Jej historia nie była łatwa - najpierw pożar w 1540 roku, następnie II wojna światowa, która przyniosła 70-cio procentowe zniszczenie przybytku. Dziś klimatycznie oświetlony, ceglany budynek przyciąga uwagę nie tylko z zewnątrz. W środku jedną z najpiękniejszych ozdób jest srebrny ołtarz z 1591 roku, którego budowa kosztowała 10 tysięcy talarów. W przeliczeniu tyle, ile warte było średniej wielkości miasto. Oprócz zwiedzania wnętrz świątyni warto też skorzystać z punktu widokowego, znajdującego się na jednej z wież. Widok na miasto z tej perspektywy zapiera dech w piersiach!
2. Hala Stulecia i Pergola
Innym zabytkiem, o którym nie sposób wspomnieć mówiąc o zabytkach Wrocławia jest Hala Stulecia. To jedyny we Wrocławiu obiekt wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ogromny, okrągły budynek ma 42 metry wysokości, a kopuła Hali ma aż 67 metrów średnicy. Autorem projektu Hali Stulecia był wybitny niemiecki architekt, Max Berg. Hala to nie jedyny zaprojektowany przez niego budynek we Wrocławiu (choć zdecydowanie jedyny tak piękny i tak ogromny!).
Hala powstała w latach 1911-1913 jako Jahrhunderthalle - nazwa miała upamiętnić stulecie wydania przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III odezwy, wzywającej do walki z Napoleonem. Rok 1913 zbiegł się również ze stuleciem bitwy narodów pod Lipskiem, w czasie której koalicja antyfrancuska pokonała Napoleona. Wtedy też, w momencie otwarcia Hali Stulecia znajdowały się tam największe na świecie organy. Jej nazwę zmieniono później (1945 r.) na Hala Ludowa, ale większość Wrocławian posługuje się pierwotną nazwą Hala Stulecia.
Budynek Hali praktycznie nie ucierpiał podczas II wojny światowej - więc to, co możemy podziwiać dzisiaj jest właściwie pierwszą wersją zamysłu architekta. Halę Stulecia można zwiedzać, ale to nie jedyna atrakcja w tym miejscu. Nieopodal znajduje się zabytkowa Pergola, porośnięta bluszczem. To dziś ulubione miejsce spacerów Wrocławian i turystów. Warto też obejrzeć letnie pokazy fontanny multimedialnej, która znajduje się w tym samym miejscu.
Warte szczególnej uwagi są pokazy specjalne, polegające na tym, że tryskająca z dysz woda tworzy obrazy. Z drugiej strony Hali Stulecia znajduje się Pawilon Czterech Kopuł, wybudowany również w 1913 roku, ale zaprojektowany już przez innego projektanta, Hansa Poelziga. Obecnie jest tam jeden z oddziałów Muzeum Narodowego - Muzeum Sztuki Współczesnej, do którego również polecamy wstąpić.
3. Panorama Racławicka
Panoramę Racławicką łatwo skojarzyć - jest to bowiem spory, okrągły budynek, częściowo porośnięty bluszczem, będący jednym z oddziałów Muzeum Narodowego. Ale nie to co wewnątrz, a jego wnętrze jest najważniejszą częścią. W środku rotundy wyeksponowany jest ogromny cykloramiczny obraz, namalowany w latach 1893-1894 przez zespół malarzy pod kierownictwem Wojciecha Kossaka i Jana Styki.
Obraz przedstawia zwycięską dla Polaków bitwę pod Racławicami, w której dowodził gen. Tadeusz Kościuszko. Obraz ma 114 metrów szerokości i 15 metrów wysokości. Do jego namalowania zostało zużyte 1800 metrów kwadratowych płótna, sprowadzonego z Belgii oraz 750 kg farby.
Panoramę Racławicką warto obejrzeć dokładnie, wpatrując się w szczegóły. Można poczuć się jak uczestnik tamtejszych wydarzeń! Uczucie zacierania się granicy między powierzchnią płótna a przestrzenią przed nim potęguje kształt hiperboloidy obrotowej, który nadano panoramie. Panorama Racławicka jest we Wrocławiu od 1980 roku (wcześniej znajdowała się we Lwowie - tam właśnie zlecono Janowi Styce namalowanie Panoramy Racławickiej), ale wpisana na listę zabytków została w 1991 r.
4. Kościół św. Marii Magdaleny i Mostek Pokutnic
To obok archikatedry na Ostrowie Tumskim najbardziej znany kościół w mieście. Pierwsze budowle w tym miejscu sięgają XI wieku, ale postać katedry, którą możemy podziwiać dzisiaj pochodzi z 1362 roku. To wtedy zakończyła się budowa późnogotyckiego kościoła, który jednak zawierał wiele wcześniejszych elementów. Kościół ma charakterystyczne dwie wieże, połączone ze sobą tzw. Mostkiem Pokutnic, na którym według legendy miały być zamykane młode kobiety, które wiodły rozpustny tryb życia.
Pierwsze wzmianki o mostku pochodzą z 1459 roku. Polecamy wspiąć się po 247 schodach i obejrzeć widoki, jakie serwuje na miasto właśnie punkt widokowy na mostku pokutnic.
5. Kamieniczki Jaś i Małgosia
Idąc w okolicach rynku można natknąć się na wiele kolorowych kamieniczek. Ale są wśród nich dwie, które przyciągają szczególną uwagę. Znajdziecie je na rogu placu kościelnego przy kościele garnizonowym. Poznacie je po tym, że są połączone kamiennym łukiem z łacińskim napisem oznaczającym dosłownie “Śmierć bramą życia”. To mroczne stwierdzenie przypominać powinno, że przed laty na placu tym znajdował się cmentarz. Legenda głosi, że zostali tam pochowani nieposłuszni czeladnicy, dla których karą miało być wieczne poniżenie.
Dlatego do dziś po ich ciałach zakopanych pod ziemią depczą ludzie przechodzący przez plac. Warto wspomnieć, że Jaś i Małgosia to najstarsze kamienice we Wrocławiu - mają ponad 500 lat! Skąd jednak wzięły się te nazwy? Od ich wyglądu - Jasiem nazwano niepozorną, prostą i dużo mniejszą kamieniczkę. Małgosia jest z kolei wyższa i znaleźć tam możemy bogate zdobienia. Jak na płeć piękną przystało. :)
6. Stary Ratusz
Wspomnieliśmy już o kolorowych kamienicach przy rynku, ale nie wspomnieliśmy o najważniejszym! Stary Ratusz jest królem wrocławskiego rynku. To jeden z najlepiej zachowanych historycznych ratuszy w Polsce, dziś mieszczący oddział Muzeum Miejskiego - Muzeum Sztuki Mieszczańskiej. W piwnicach Ratusza znajduje się jedna z najstarszych restauracji w Europie - Piwnica Świdnicka. Polecamy obejść Ratusz dookoła, żeby przyjrzeć się gotyckim zdobieniom.
W Sali Mieszczańskiej Ratusza znajduje się Galeria Sławnych Wrocławian - zbiór marmurowych popiersi ważnych dla Wrocławian postaci, do której również warto wstąpić. Przed Ratuszem stoi pręgierz, który kiedyś służył do wymierzania kar. Jest to niestety kopia oryginału, postawiona w 1985 roku. Dziś co prawda nikt nie wymierza tam kar, ale jest to na tyle charakterystyczne miejsce, że często organizowane są tam manifestacje czy zebrania.
7. Muzeum Narodowe
Najbardziej zielony budynek we Wrocławiu! Albo najbardziej rudy - w zależności od pory roku. Filie Muzeum Narodowego są trzy (o Pawilonie Czterech Kopuł i Panoramie Racławickiej pisaliśmy już wcześniej), ale główny budynek to ten przy placu Powstańców Warszawy 5. W pięknych wnętrzach muzeum podziwiać można dzieła sztuki - obrazy i rzeźby, głównie ze Śląska. To aż 200 000 obiektów, pochodzących z Wrocławia i Dolnego Śląska oraz z dawnych muzeów niemieckich.
Budynek otoczony jest rzeźbami Magdaleny Abakanowicz i innymi rzeźbami dłuta Augusta Hertla.
8. Mosty Wrocławia - Most Tumski, Grunwaldzki, Zwierzyniecki
Wrocław to miasto stu mostów (a w rzeczywistości jest ich tu nawet więcej!) i nie brak tu również mostów zabytkowych. Te, które w pierwszej kolejności warto odwiedzić to Most Tumski, Grunwaldzki i Zwierzyniecki. Most Tumski jeszcze przed dwoma laty można było kojarzyć z ogromną ilością kłódek, które na elementach mostu przyczepiały zakochane pary. Z powodów bezpieczeństwa w 2019, podczas remontu mostu kłódki zostały zdjęte, ale nadal most nazywany jest “mostem zakochanych”.
Most Tumski łączy Ostrów Tumski i Wyspę Piasek od 1889 roku (wcześniej w jego miejscu stał drewniany most). Nieco dalej w stronę Placu Grunwaldzkiego dojdziecie do Mostu Grunwaldzkiego. To potężny, stalowy most z 20-metrowymi, murowanymi elementami nośnymi, wybudowany w 1910 roku. W trakcie wojny uległ częściowemu zniszczeniu, dlatego do września 1947 roku trwała jego odbudowa. Dziś to jeden z najpiękniejszych mostów Wrocławia, szczególnie nocą!
Podobny klimat niesie ze sobą przejazd Mostem Zwierzynieckim. Obecnie (listopad 2022 roku) jest on nadal w trwającym ponad rok remoncie, ale wszystko wskazuje na to, że już niedługo będzie można podziwiać go w nowej odsłonie. Ma zostać przywrócony oryginalny kolor mostu, a wieczorne oświetlenie będzie zachwycać jak w czasach przed remontem.
9. Aula Leopoldina
O Auli Leopoldina można mówić wiele, ale najlepiej jest po prostu ją zobaczyć. To największa i najbardziej reprezentacyjna część gmachu głównego Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest głównym pomieszczeniem reprezentacyjnym, w którym dziś odbywają się ważne audytoria i coroczne immatrykulacje. Aula Leopoldina jest częścią Muzeum Uniwersyteckiego, więc możliwe jest jej zwiedzanie.
Warto tam wstąpić by doświadczyć przepychu tego miejsca - marmurowych płyt na podłogach, złotych zdobień, bogato rzeźbionych drzwi i portalu wejściowego i finezyjnych malowideł na suficie. Nazwa auli pochodzi od fundatora uniwersytetu - cesarza rzymskiego Leopolda I.
10. Ogród Japoński
Wcześniej pisaliśmy o Hali Stulecia i Pergoli, ale obok jest również Ogród Japoński z 1913 roku (czyli tego samego co Hala Stulecia!). Stanowił on część prezentowanej w tym samym roku Wystawy Stulecia. Ogród znajduje się na skraju Parku Szczytnickiego - największego parku we Wrocławiu i powstał z inicjatywy hrabiego Fritza von Hochberga. Realizowali go jednak japońscy specjaliści ogrodowi - jest to więc żywy fragment japońskiej kultury na terenie Wrocławia.
Podczas powodzi stulecia w 1997 roku uległ prawie całkowitemu zniszczeniu, a po renowacji został ponownie otwarty w 1999 roku. Jego uspokajający charakter - liczne japońskie rośliny, kamienne fragmenty, staw, a nawet niewielki wodospad sprawiają, że do ogrodu japońskiego w sezonie ustawiają się długie kolejki. Warto więc wziąć to pod uwagę w trakcie planowania wizyty w Ogrodzie Japońskim.
11. Stary Cmentarz Żydowski
Choć jesteśmy zdania, że cmentarze powinny pozostać spokojnym miejscem spoczynku, tak Stary Cmentarz Żydowski jest pewnego rodzaju wyjątkiem. Cmentarz stanowi dziś Muzeum Sztuki Cmentarnej z ok. 12 tysiącami nagrobków. Wybudowany został w 1856 roku, a ostatni pochówek miał miejsce w roku 1942. Warto go odwiedzić szczególnie jesienią - opadnięte liście potęgują nostalgiczny klimat. To, co jednak sprawia, że cmentarz stał się muzeum to liczne zdobienia, bogate elementy sztuki nagrobnej, rzeźby i budowle. Spacer wśród wielkich grobowców i niezwykłych płyt nagrobnych wzbudza niesamowite wrażenia - bardzo polecamy wizytę w tym niezwykłym miejscu!
12. Ogród Botaniczny
Tak, tak! To też zabytek - bowiem ogród został założony w 1811 roku, i to w kluczowej lokalizacji jaką jest Ostrów Tumski. Początkowo teren ogrodu stanowił 5-hektarowy plac, który w kolejnych latach rozrastał się, by ostatecznie osiągnąć 7,4 hektarów. Również i w kwestii Ogrodu Botanicznego historia nie była łaskawa - w trakcie oblężenia Wrocławia przez Armię Czerwoną w 1945 zniszczone zostało 50% drzew i cała kolekcja roślin szklarniowych. Dzisiaj ogród tworzy około 7,5 tysiąca gatunków roślin szklarniowych i gruntowych, wśród nich 27 drzew, które uznano za pomnik przyrody. Warto przyjść tutaj, by odpocząć od zgiełku miasta (mimo, że to właściwie jego ścisłe centrum!), przechodząc między alejkami, podziwiając oczko wodne i niesamowite rośliny. Najpiękniej jest tu wiosną i latem, kiedy wszystko kwitnie. W październiku natomiast w ogrodzie organizowany jest Festiwal Dyni - kiedy to w ogrodzie pojawiają się tysiące różnokształtnych dyni, zarówno jadalnych, jak i ozdobnych.
13. Zajezdnia Dąbie
Nieczynna zajezdnia na Wielkiej Wyspie, która dziś dostała drugie życie jako miejsce organizacji ważnych dla Wrocławian eventów to kolejny z obiektów wybudowanych w roku 1913 w związku z otwarciem Hali Stulecia. Surowe, industrialne mury zajezdni, działają dziś jako Czasoprzestrzeń. To tu organizowane są liczne imprezy targowe, koncerty niszowych, wrocławskich muzyków, festiwale artystyczne, wystawy, pokazy, spektakle teatralne i akcje pomocowe jak Wigilia Pełna Ciepła czy jedna z największych w mieście akcja pomocy Ukrainie po wybuchu wojny. Czasoprzestrzeń tym bardziej warto odwiedzić, bo jest ona miejscem historycznym - zajezdnię uznaje się za jedną z najpiękniejszych tego typu budowli we Wrocławiu i jest przykładem świetnie zachowanej architektury komunikacyjnej na terenie miasta.
14. Opera
W samym centrum miasta, na ul. Świdnickiej zauważyć można piękny gmach wrocławskiej Opery. Budynek budowano w latach 1839-1841 i już wtedy projektant założył powstanie nowoczesnej sceny i widowni z 1600 miejscami. Podobnie jak i inne wrocławskie zabytki, również i Opera ma za sobą trudną historię. Pożary, wojny i powódź wielokrotnie niszczyły wnętrza budynku, ale zakończona w 2006 roku modernizacja pozostawiła operę jako bogato zdobiony, szykowny budynek z pozłacanymi elementami i kryształowymi lustrami wewnątrz.
15. Hala Targowa
Na koniec zostawiliśmy zaprojektowaną przez cenionych niemieckich architektów Richarda Plüddemanna i Heinricha Küstera Halę Targową z 1908 roku, która od ponad 100 lat z powodzeniem działa jako miejsce zakupów Wrocławian. Hala mieści się po drugiej stronie Ostrowa Tumskiego, przy ulicy Piaskowej. Poznacie ją po czerwonej cegle i dwóch wieżach, nawiązujących do dawnej funkcji obronnej tego miejsca.
Ogromny budynek Hali ma cztery kondygnacje. Główna Hala to jednak miejsce handlu - w produkty spożywcze, owoce, warzywa i mięso zaopatrują się tutaj nie tylko mieszkańcy, ale i nawet renomowane restauracje! Handlarze mają w swojej ofercie również inne produkty jak bakalie, kwiaty, odzież, pieczywo, zagraniczne przysmaki z różnych stron świata czy wiklinowe kosze. Znajdziemy tu również usługi szewca, kaletnika i zegarmistrza - Hala Targowa jest jednym z największych tego typu miejsc w mieście.
Lista zabytków we Wrocławiu jest oczywiście dużo dłuższa. Nie sposób wymienić je wszystkie - wymienione powyżej stanowią tylko niewielką, ale za to najważniejszą część wrocławskich zabytków. Jeśli tylko będziecie mieli więcej czasu oczywiście zachęcamy, by odwiedzić je wszystkie. Do naszej listy dołączyć należy liczne kościoły, wille i kamienice, ale jesteśmy pewni, że znajdziecie je nawet bez podpowiedzi. :)
Życzymy udanego zwiedzania naszego pięknego miasta!
